Zobacz również:

Strona www stworzona w kreatorze WebWave.

Ostatnio omówiliśmy dziesiątkowy pozycyjny system zapisu liczb, teraz przedstawimy sobie jeszcze jeden – system rzymski.

Rzymski system zapisywania liczb powstał około IV wieku p. n. e. Jak nazwa wskazuje, używali go Rzymianie. W dzisiejszych czasach jest rzadko stosowany, jednak możemy go spotkać m. in. przy:

• oznaczaniu miesięcy, np. V – maj;
• zapisywaniu okresów w historii, np. X wiek naszej ery;
• imionach władców, np. Mieszko II;
• numerowaniu tomów różnych dzieł, np. IV tom;
• oznaczaniu klas, np. klasa IIIa;
• numerowaniu pięter, np. VI piętro.

Do zapisu liczb w systemie rzymskim używamy siedmiu znaków. Są to kolejno:

• I – 1;
• V – 5;
• X – 10;
• L – 50;
• C – 100;
• D – 500;
• M – 1000.

Przy liczbach rzymskich ważna jest kolejność występowania znaków w liczbie. Jeśli znaki są w kolejności od tego oznaczającego największą liczbę do tego o najmniejszej wartości, to te wartości dodajemy. Jeśli przed znakiem oznaczającym większą wartość jest znak o mniejszej wartości, to te wartości należy odjąć. Popatrzmy na przykłady:

XVI  -  10+5+1=16

XL  -  50-10=40

MCDXLVII  -  1000+(500-100)+(50-10)+5+1+1=1000+400+40+7=1447

DCCIV  -  500+100+100+(5-1)=700+4=704

Należy również pamiętać, że:

• symbole V, L i D mogą występować w liczbie tylko raz;
• symbole I, X, C, M mogą wystąpić obok siebie najwięcej trzy razy.

CIEKAWOSTKA: Za pomocą omówionych symboli rzymskich największą liczbą, jaką możemy zapisać jest 3999. Wygląda ona następująco: MMMCMXCIX.

Dla utrwalenia zapraszam do rozwiązania zadań. Powodzenia!

Zadanie 1

Zapisz podane liczby cyframi arabskimi:

1. LXXII
2. CXL
3. DXXV
4. MDCXII

Zadanie 2

Zapisz podane liczby za pomocą znaków rzymskich:

1. 54
2. 777
3. 450
4. 2131